Botten
De schouder is een complex gewricht dat is samengesteld uit verschillende botten: het sleutelbeen, opperarmbeen en schouderblad. Het schouderdak is het uiteinde van het schouderblad, deze platte bot structuur vormt het dak van de schouder. Hieronder bevinden zich de kop en kom van het schoudergewricht. De kom (=glenoid) is het uiteinde van het schouderblad waar de kop van de bovenarm op beweegt, het is een vlak oppervlak. De kop is een bolvormige component. Tussen het schouderdak en het sleutelbeen zit het AC-gewricht en tussen het sleutelbeen en het borstbeen zit het SC-gewricht.
Kraakbeen
Op de rand van de kom ligt een stevige ring van kraakbeen (=labrum) die het oppervlak een grotere diepte geeft.
Gewrichtskapsel
Het gewrichtskapsel zorgt voor bescherming. Het is een dunne zak vormige structuur die het schoudergewricht omgeeft en voor en achteraan verstevigd wordt door de gewrichtsbanden.
Gewrichtsbanden
De gewrichtsbanden zijn bindweefsel structuren, wit en flexibel, die de beenderen met elkaar verbinden en begeleiden in hun bewegingen ten opzichte van elkaar.
Spieren
De stabiliteit in het schoudergewricht is sterk afhankelijk van de werking van vier verschillende spieren (m.supraspinatus, m. infraspinatus, m subscapularis en de m. teres minor). De grote beweeglijkheid van het gewricht heeft tot gevolg dat gewrichtskop en gewrichtskom niet strak in elkaar zitten, zoals bij het heupgewricht, maar dat de spieren rondom de schouder de kop in de kom trekken. De verzamelnaam voor deze spieren is de rotator cuff. Door deze constructie kan de schouder zowel, voor- en achterwaartse, als zijwaartse en roterende bewegingen maken. De pezen zijn dikke, koordachtige weefselstructuren die de spieren met het bot verbinden.
Slijmbeurs
Tussen het dak van de schouder en de rotator cuff pezen ligt een slijmbeurs. Dit is een slijmbeurs die met een minimale
hoeveelheid vocht gevuld is en de frictie tussen bot en pees tijdens het bewegen zoveel mogelijk vermindert. Het biedt dus een zekere bescherming voor de pezen.
Wat is een frozen shoulder?
Het Frozen shoulder syndroom is een aandoening waarbij mensen pijn en stijfheid ervaren in de schouder. Bij een Frozen Shoulder ontstaat de pijn meestal langzaam, het komt echter ook voor dat de pijn al binnen 2 dagen ontstaat. Behalve de pijn die in de eerste periode van deze aandoening vaak duidelijk aanwezig is, valt vooral de toenemende stijfheid van de schouder op. Hierdoor wordt het lastig om bijvoorbeeld de arm boven het hoofd te heffen en iets in de achterzak te stoppen. Het naar buiten draaien van de schouder is het meest beperkt. Kenmerkend bij een Frozen Shoulder is dat deze beweging zowel beperkt is als deze actief (door de eigen spieren) als passief (door iemand anders) wordt bewogen.
Wat gebeurt er precies?
Er vind in het schouderkapsel eerst een ontstekings-proces plaats wat uiteindelijk leidt tot fibrose (verkleving) van het schouderkapsel. De afbeelding hieronder laat eerst een gezond schouderkapsel zien en daaronder een kapsel waarin het proces van fibrose plaatsvindt.
Hoe komt het?
Er wordt een onderscheid gemaakt tussen 2 vormen van Frozen Shoulder: (1,2)
- De primaire Frozen Shoulder: Deze vorm komt het meeste voor, hierbij kan geen duidelijke oorzaak worden aangegeven.
- De secundaire Frozen Shoulder: Deze vorm ontstaat vaak na een (soms klein) ongeluk. Ook kan deze vorm ontstaan door operaties van het gebied rondom de schouder of door verschillende aandoeningen (bijvoorbeeld diabetes en schildklierproblemen).
Hoe vaak komt het voor?
Er wordt beschreven dat 2 tot 5 procent van de bevolking een Frozen Shoulder heeft. De Frozen Shoulder wordt het meest gezien tussen het 40e en het 60e levensjaar. Ze komt bij vrouwen meer voor dan bij mannen. Mensen met diabetes hebben een extra groot risico om een Frozen Shoulder te krijgen. Bij 10 tot 23% van de mensen met diabetes kan een frozen schoulder ontstaan.
Wat staat iemand met een Frozen Shoulder te wachten?
- Het beloop van een frozen shoulder kan je in 3 fasen opdelen:
Freezing (bevriezende) fase: In deze fase staat pijn en de ontsteking van het gewrichtskapsel op de voorgrond. De pijn wordt meestal gevoeld aan de zijkant van de schouder, soms straalt deze pijn door tot de elleboog en kan zelfs tot de buitenzijde van de onderarm doortrekken. - Frozen (bevroren) fase: In deze fase komt de verstijving van de schouder op de voorgrond te staan. De pijn vermindert, maarde schouderfunctie raakt sterk beperkt. Deze fase duurt gemiddeld 4 tot 12 maanden
- Thawing (ontdooiende) fase: Deze fase duurt tussen de 5 en 26 maanden. Tijdens deze ontdooiende fase neemt de beweeglijkheid weer geleidelijk aan toe. Vaak blijft de schouder uiteindelijk nog iets beperkt vergeleken met de andere zijde. Maar dit geeft zelden problemen in het dagelijks leven.
Blijf de schouder zo veel mogelijk bewegen zodat de bewegelijkheid die op dit moment nog aanwezig is kan worden behouden. Maak een afspraak met een (NSA) opgeleide fysiotherapeut.
In de “Freezing fase” eventueel gebruik van pijnstillende medicatie via u huisarts.
Neem een actieve houding aan en houd de schouders laag.
Maak eventueel in de “Freezing fase” gebruik van ijspakkingen en in de “Frozen fase fase” van warmtepakkingen.