Een spierscheuring is een (sport)blessure waarbij de spiervezels van de spier zijn aangedaan. Een spierscheuring is in drie categorieën onder te verdelen:
Categorie 1: verrekking waarbij slechts enkele spiervezels verrekt zijn, met minimale verscheuring van de vezels (minder dan 10 procent) en zonder dat er een merkbaar defect in de spier te voelen is.
Categorie 2: scheuring (ruptuur) waarbij de spiervezels gedeeltelijk (tussen 10 en 50 procent) zijn gescheurd. Meestal is deze scheuring in de spier te voelen.
Categorie 3: scheuring (ruptuur) waarbij sprake is van een uitgebreide of totale scheuring (50 tot 100 procent) van de spiervezels. Hierbij is een duidelijke, goed palpabele (voelbare) scheur in de spier aanwezig. De spier kan geheel afgescheurd zijn, normaal gebruik van de spier is dan vrijwel uitgesloten.
Een spierscheuring kenmerkt zich door de onderstaande symptomen:
- plotselinge optredende locale stekende pijn, vaak met een krampgevoel;
- rekken of aanspannen van de getroffen spier veroorzaakt pijn;
- abnormaal gezwollen spierbuik boven of onder de aangedane plek;
- meestal een blauwe verkleuring onder de aangedane plek (na enkele uren/dagen);
- temperatuur stijging rond de aangedane plek;
- langdurige stijfheid van de getroffen plek;
- functie verlies van het aangedane lichaamsdeel. Bijvoorbeeld: bij een hamstring spierscheuring is het buigen van de knie pijnlijk en moeilijk. Bij een kuit spierscheuring is het op de tenen staan pijnlijk en moeilijk.
Diverse factoren kunnen een rol spelen bij het ontstaan van een spierscheur:
- niet (of onvoldoende) uitvoeren van een warming-up;
- niet (of niet goed) uitvoeren van de rekoefeningen;
- een te snelle trainingsopbouw, waarbij in een korte tijd te veel, te intensief en te vaak wordt getraind;
- eenzijdige trainingsvormen, waarbij vooral de sprongkrachttraining berucht is;
- ongecoördineerde en explosieve bewegingen;
- (over)vermoeidheid, waardoor eerder kramp optreedt;
- koude en natte weersomstandigheden;
- een harde of hellende ondergrond;
- slecht schoeisel;
- na de inspanning geen cooling-down uitgevoerd;
- eerder doorgemaakte spierscheuring op dezelfde locatie;
- aanwezigheid van infecties.
Maatregelen die jezelf kunt doen direct na het ontstaan van een spierscheur:
- Koelen met water, ijs of een cold-pack gedurende 15 tot 20 minuten (leg altijd een doek tussen huid en ijs of cold-pack). Dit zo snel mogelijk om zwelling te verminderen.
- Zorg dat het lichaamsdeel dat aangedaan is niet beweegt of gebruikt wordt om op te steunen. Rust is noodzakelijk omdat doorgaan met trainen en andere activiteiten de blessure alleen maar erger zouden maken. Gebruik het lichaamsdeel voorlopig niet. Meestal kan na 48 uur weer voorzichtig aan het herstel worden gewerkt, door de spier aan te spannen en te rekken. Ga hierbij voorzichtig te werk, het liefst onder begeleiding van fysiotherapie en stop zodra u pijn ervaart.
- Leg een drukverband aan ter ondersteuning en om de zwelling te beperken. Gebruik een elastische zwachtel en verbind het getroffen deel volledig, maar niet te strak. Vraag hierna bij arts, verzorger, fysiotherapeut.
- Houd het been boven harthoogte. Door het been hoger te leggen dan het hartniveau zakt het overbodige vocht onder invloed van de zwaartekracht weg.
Ga altijd even naar een huisarts of fysiotherapeut, die kan bepalen hoe erg de spierscheuring is en geeft advies voor het verdere verloop.
De fysiotherapeut kan u helpen bij het starten van een oefenprogramma na de blessure. Met een oefenprogramma worden de spieren zodanig versterkt, dat zij weer volledig te belasten zijn.
De behandeling is verder afhankelijk van de ernst van de spierscheuring (welke categorie: 1,2, of 3). Over het algemeen kan gesteld worden dat na 4-6 weken weer voorzichtig met sporten begonnen mag worden. Dit zal echter per persoon verschillen.
Preventieve maatregelingen:
- Doe een goede warming-up van minstens 20 minuten
- Zorg voor een goede trainingsopbouw. ‘Te snel’ en ‘te veel’ is vragen om moeilijkheden. Bij vermoeidheid of stijve spieren moet de training daarop aangepast worden
- Spierversterkende oefeningen om basisniveau aan kracht (-uithoudingsvermogen) te verkrijgen
- Zorg voor een goede techniek. Het is van groot belang, om ‘soepel’ te blijven bewegen. ‘Verkrampen’ en ‘forceren’ verhogen de kans op een spierscheur
- Denk aan goede kleding bij elke weersomstandigheid
- Voer altijd een cooling-down uit: uitlopen en goed rekken van de spieren. Elke spier 20 tellen rekken
- Zorg voor een goede algehele lichamelijke conditie